رپرهای مجاز ایران مدتی است موضوع مورد بحث در بین علاقه مندان به این نوع موسیقی است. موسیقی رپ فارسی از دهه هفتاد متولد شد. در ابتدا چون این موسیقی را به تقلید از غرب و آمریکا می دانستند، هیچ گونه مجوزی به رپرها داده نمی شد. با گذشت زمان و تغییر نگاه به این نوع سبک، تعدادی از رپر ها موفق به کسب مجوز شدند. در این مقاله به این رپرها و نحوه گرفتن مجوز آن ها اشاره می کنیم.
رپرهای مجاز ایران چه کسانی هستند؟
رپرهای ایرانی زیادی وجود دارند که هر از گاهی آهنگ های خود را به بیرون منتشر می کنند. در این بین تعداد کمی در ایران مجوز برای انتشار آهنگ دارند. موسیقی رپ در ایران هنوز جای اصلی خود را به دست نیاورده است و رپرها بیشتر به ضبط موسیقی های زیرزمینی می پردازند. در ادامه به چند مورد از رپرهای مجاز در ایران اشاره می کنیم.
کاوه عابدین
اولین آهنگی که در ایران مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را در سبک رپ بدست آورد، آلبوم کاوه عابدین بود. این آلبوم در سال 1394 موفق شد مجوز بگیرد. در آن زمان مدیر کل سابق وزارت ارشاد بیان کرد که فرهنگ غنی نواها در ایران قدمت هزارساله دارد. ما این نوع خوانش را سال های قبل در فرهنگ کشورمان با عنوان ترتیل خوانی داشتیم. جوامع آمریکایی و اروپایی آن را به شیوه مدرن به صورت رپ درآورده اند.
آرمین زارعی
آرمین زارعی با نام هنری آرمین 2fm متولد سال 1365 در تهران است. او کار خود را در موسیقی رپ از سال 1386 شروع کرد. آرمین تا اسفند سال 1398 آهنگ های خود را بدون مجوز و اصطلاحا زیرزمین به بیرون منتشر می کرد. در اسفند 1398 موفق شد مجوز خود را برای موسیقی رپ بگیرد و اولین کارش را به نام رفت منتشر کند. البته آرمین برای کسب این مجوز نزدیک به 3 سال نیز بدون هیچ گونه فعالیت هنری بود. او تمام سعی خود را برای کسب این مجوز به کار گرفته بود و نهایت به هدف خود رسید. بعد از آهنگ رفت، او آهنگ های دیگری از جمله ایران و برو برنگرد را با تنظیم پویا فرامرزی و همچنین نوستالژی و بگو کجایی را با تنظیم مسعود جهانی خوانده است.
حمید صفت یکی از رپرهای مجاز ایران
حمید صفت خواننده و رپر تهران است. او که آهنگ های زیادی را منتشر کرده است، اخیرا درگیر حاشیه بزرگی هم شده است. از آثار او به الو خدا، تو دلی، من دیوانه نیستم، شاه کش، چ، نگو شهید، هیس بهشت و … می توان اشاره کرد. حمید صفت در سال 1396 به قتل ناپدری اش اعتراف کرد و هم اکنون مراحل قضایی و دادگاهی خود را می گذراند. او به طور وثیقه ای از زندان آزاد شده است و بعد از آزادی آهنگ عجایب شهر را هم منتشر کرد.
علی سورنا
علی سورنا از جمله رپر های ایرانی است که او را مرد تنها در رپ می دانند. او متولد سال 1369 است. موضوعاتی که علی سورنا در آهنگ هایش به آن ها می پردازد، فقر، بی عدالتی، بی فرهنگی و … است. از آلبوم هایی دارای مجوز او به کویر، نگار، مرد تنها، آوار وگوزن می توان اشاره کرد.
رضا پیشرو
محمدرضا ناصری آزاد ملقب به رضا پیشرو، خواننده ایرانی متولد سال 1366 است. او علاوه بر خوانندگی به تهیه کنندگی، ترانه سرایی و آهنگ سازی هم می پردازد. او نیز از جمله قدیمی ترین رپرهای ایرانی است که کار خود را از سال 1381 در ایران شروع کرد. رضا پیشرو با رپرهای زیادی از جمله هیچ کس، تتلو، بهرام نورایی، عرفان، حصین، صادق و … همکاری داشته است. او در مقطعی با هیچ کس و گروه زدبازی هم به مشکل خورده بود. یاس در مصاحبه ای، او را بهترین رپر ایرانی معرفی کرده است. از آلبوم های رضا به واقعیت تلخ در سال 1385، آغاز اینجاست در سال 1389، پرواز در 1399 و … می توان اشاره کرد.
رپرهای مجاز ایران چگونه مجوز گرفته اند؟
بعد از دادن مجوز برای انتشار آلبوم کاوه عابدین در سال 1394 تعدادی از خوانندگان موسیقی رپ به سمت گرفتن مجوز رفتند. در این بین بحث های زیادی هم در مورد مافیای رپ در ایران مطرح شد که چرا باید به یک موسیقی که با فرهنگ ایرانی سازگار نیست، مجوز داده شود. با این حال اولین کسی که بعد از کاوه عابدین موفق به کسب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد شد، آرمین زارعی ملقب به 2fm بود.
آرمین با خواننده های غیر مجاز زیادی همکاری کرد بود. علاوه بر این ها موزیک ویدیو های مبتذلی را هم داشته است. لذا در نگاه اول دادن مجوز به او کمی عجیب به نظر می رسید. اما چون او نزدیک به سه سالی را از فضای مجازی دور بود و هیچ گونه فعالیت هنری هم نداشت، صلاحیت لازم را برای کسب مجوز داشت. به همین دلیل روش گرفتن مجوز برای رپرهای ایرانی، گذراندن یک دوره به دور از هیچ گونه حاشیه است.
درآمد رپرهای مجاز ایران به چه صورت است؟
رپر های مجاز ایران مانند سایر خوانندگان سبک های موسیقی در ایران از انتشار آهنگ خود و حق پخش آن به کسب درآمد می پردازند. آرمین زارعی نیز کسی بود که بعد از گرفتن مجوز 5 آهنگ را به همین شکل منتشر کرد. سایر رپرهای غیر مجاز نیز که معمولا خارج از ایران هم زندگی می کنند، بیشتر از طریق کنسرت به کسب درآمد می پردازند. لذا آهنگ های خود را به صورت رایگان در سایت های مختلف قرار می دهند.
کنسرت های رپرهای مجاز ایران چیست؟
در ایران با اینکه رپرهایی موفق به کسب مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد شده اند، اما هنوز مجوزی برای برگزاری کنسرت ندارند. با توجه به سلیقه های مختلفی که در بخش فرهنگی وجود دارد، با توجه به اینکه ریشه و شروع این سبک از غرب است، ترویج آن به صورت عام، تقلید از فرهنگ خارجی می باشد. به همین دلیل در ایران تاکنون هیچ گونه کنسرتی به صورت رپ و توسط یک رپر برگزار نشده است. با این حال در آینده ممکن اتفاقات دیگری رخ دهد.
کنسرت های رپرهای غیر مجاز ایران به چه صورت است؟
رپر های غیر مجاز ایرانی مانند حصین، تتلو، گروه زد بازی و … هستند که اکثرا در خارج از ایران زندگی می کنند. کنسرت های این افراد معمولا دو زبانه است. زبان اول به صورت فارسی و برای ایرانیان مقیم کشور های مختلف است. ترکیه و شهر استانبول از مهم ترین شهر هایی است که خواننده های رپ در آن جا برای ایرانیان کنسرت برگزار می کنند. در این بین تعدادی از رپرها هم علاوه بر رپ فارسی، به زبان انگلیسی یا سایر کشور های خارجی هم آهنگ هایی می خوانند.
رپرهای مجاز ایران زیرزمینی محسوب می شوند؟
اصطلاح موسیقی زیرزمینی در گذشته بیشتر رواج داشت و هر نوع آهنگی که بدون مجوز به بیرون منتشر می شد، اطلاق می شد. علت زیرزمینی بودن هم به مکان آن اشاره دارد که در زیرزمین ضبط می شده است. حتی در گذشته این آهنگ ها به وسیله سی دی یا نوار کاست پخش می شده است. امروزه نیز همین اصطلاح برای خوانندگانی که مجوز ندارند، به کار می رود. رپرهایی هم که مجوز ندارند، جزء زیرزمینی ها به حساب می آیند. این در حالی است که آن هایی که مجوز دارند، دیگر زیرزمینی نبوده و به راحتی می توانند آهنگ خود را پخش کنند.
آیا یاس از رپرهای مجاز ایران است؟
یاس از جمله رپر های ایرانی متولد سال 1361 است. او از رپرهایی بود که کار خود را از سال 1380 شروع کرد. او از جمله رپرهای ایرانی بود که تلاش زیادی برای کسب مجوز کرد. با این حال هیچ گاه موفق نشد به این مجوز برسد. او در مصاحبه ای به این موضوع اشاره کرد و گفت: داستان مجوز گرفتن من برمی‌گردد به چیزی حدود ۹ سال پیش که دوست داشتم مجاز شوم و اقداماتی برای گرفتن مجوز هم انجام دادم. حتی مقطعی آقای فرشید رحیمیان به من گفت آهنگ هایت را به ثبت رساندم، اما وقتی دوباره پیگیر شدم متأسفانه فقط جواب منفی شنیدم و همه دست رد به سینه من زدند.
صادقانه می‌گویم من خیلی دنبال مجوز بودم و برایش دوندگی‌های زیادی انجام دادم اما آن موقع کسی از من حمایت نکرد و امروز دیگر به‌دنبال مجوز نیستم. نمی‌دانم چرا، اما انگار همیشه باید انسان خودش را از راه‌های مختلف نشان دهد تا بعد بگویند تو لیاقت مجاز شدن را داری! من باوجود اینکه یک خواننده زیرزمینی محسوب می‌شوم، اما چارچوب‌های خودم را در کارم لحاظ می‌کنم.
یاس بعد از اینکه نتوانست مجوزی برای انتشار آهنگ هایش بگیرد، کنسرت هایی را در آمریکا در سال های 1386 تا 1390 برگزار کرد. البته بعد از آن مقطعی به ایران برگشت و آهنگ هایی را هم برای فیلم هایی مانند بارکد خواند. اما با تتو بر روی گردن خود از ایران برای همیشه رفت.
سوالات متداول
از رپرهای مجازایرانی به آرمین زارعی، معین زد، حمید صفت و … می توان اشاره کرد.
آرمین زارعی از جمله رپرهای مجازی است که بعد از دریافت مجوز، آهنگ رفت، نوسالژی و … را خواند.
یاس تلاش زیادی برای کسب مجوز کرد اما موفق نشد و به خارج از ایران رفت.
هنوز مجوزی برای برگزاری کنسرت رپرها داده نشده است.
